Kolon Kanserinde Quercetin Fitokimyasalının Etkileri

Quercetin bakımından zengin olan bazı sebze ve meyveler

Yapılan araştırmalar sonucunda elde edilen veriler quercetin molekülünün kolon kanseri hücrelerinin çoğalmasını ve büyümesini engellediğini göstermiş olup aynı zamanda kolon kanseri hücrelerinde programlanmış hücre ölümü olarak da bilinen apoptozisin uyarılmasını da sağlamaktadır.

Quercetin Nedir ?

Quercetin olarak isimlendirilen molekül çoğu meyve ve sebzede bulunan bir flavanoid ve polifenoldür. Başka bir ifade ile quercetin bitkilerde bulunan bir pigmentidir ve kimyasal yapısı bakımından flavon benzeri ya da türevidir.

Quercetin molekülünün bilinen diğer isimleri; Sophoretin, Meletin, Quercetine, Xanthaurine, Quercetol, Quercitin, Quertine ve Flavin meletin şeklindedir. Kimyasal formülü C15H10O7 olan quercetinin açık kimyasal adı 2-(3,4-dihydroxyphenyl)-3,5,7-trihydroxy-4H-chromen-4-one’ dir. İnsan plazmasında quercetin metabolize edilmiş hali olan quercetin-3-O-sülfat şeklinde bulunur. Quercetinin moleküler ağırlığı 302.236 g/mol dür ve sarı kristal toz halindedir. Yoğunluğu 1.799 g/cm3 erime sıcaklığı ise 300 dereceden fazladır.

Quercetin kolon kanseri hücrelerinde kanser hücrelerinin büyümesini engellediği gösterilmiştir. Quercetin bu etkisini hem anti-inflamatuar etkileri ile hem de pro-apoptotik yani apoptozu uyarıcı etkileri ile gerçekleştirir. Quercetin COX-1 ve COX-2 gen ifadelenmesini engeller ve NFkB aracılığı ile BCL-2 molekülünü baskılar. Quercetin ayrıca aoptozisi p53 ve AMPK sinyal iletimini arttırarak uyarmaktadır.

Quercetin EGFR fosforilasyonunu baskılayarak bu reseptör aracılığı ile kolon kanseri hücrelerindeki sinyal iletimini durdurur. Quercetin aynı zamanda beta katenin molekülünün TCF-4’e bağlanmasını engelleyerek hücre büyümesini baskılar. Quercetinin hücre döngüsü üzerindeki diğer bir  etkisi ise survivin ve siklin D (CCND1) gen ifadelenmesini baskılayarak gerçekleştirir ki bunun sonucunda da kolon kanseri hücrelerindeki hücre döngüsü süreci G2/M aşamasında durur.

Quercetinin kolon kanserini engelleyici etkileri üzerine yapılan klinik çalışmalar yeterli derecede değildir. Günümüze kadar elde edilen kolon kanserini engelleyici etkileri preklinik çalışmalardan özellikle hücre kültürü çalışmaları ile deneysel hayvan çalışmalarından elde edilmiştir. Bu nedenle bu alandaki çalışmaların klinik denemeler üzerine gerçekleştirilmesi elde edilen bulgular ışığında kolon kanserinin daha verimli bir şekilde tedavi edilmesine neya engellenmesine olanak sağlayabilir. Bu çalışmalarda quercetin molekülü tek başına kullanılabileceği gibi kolon kanseri tedavisinde standart olarak kullanılan kemoterapi ilaçları ile birliktede kullanılabilir. Kemoterapi ajanları ile birlikte kullanılması durumunda bu ajanların kolon kanseri hücrelerine ve dokusuna olan öldürücü etkilerini arttırabileceği gibi kolon kanseri dokusunda gözlenen büyümenin baskılanmasını da sağlayabilir.

Quercetinin yapısının top-cubuk modeli ile gösterimi

Quercetinin intestinal sistemdeki absorsiyonunun kompleks bir şekilde olması ve biyoyararlanımının düşük olması nedeni ile quercetin içeren bitkisel besinlerin tüketilmesi ile kana geçen kısmının düşük olduğu yapılan çalışmalar ile gösterilmiştir. Normalde besinlerle alındıktan sonra quercetinin plazmada ki konsantrasyonu 100 nanomolardan daha düşük seviyede olmaktadır. buna karşın in vitro çalışmlarda kulllanılan etkili miktarları ise mikromolar düzeyindedir.

Bu nedenle quercetinin biyoyararlanımını arttırmak için çeşitli yaklaşımlar gerçekleştirilmiş olmakla birlikte quercetinin kompleks yapılar içerisine yerleştirilmesi, lipozomlara yerleştirilmesi, nanopartikül veya miseller içerisine hapsedilmesi ve sonrasında oral yoldan kullanılması planlanmış olup daha etkili biyoyararlanım değerlerine ulaşılmıştır. Başka bir ifade ile plazmadaki quercetin düzeyinin arttırılması sağlanmışıtr.

Quercetin kansere olan etkilerine ek olarak, astım, egzema, antiviral, fibromiyalji, inflamasyon ve metabolik sendrom üzerine etkili olabileceğide gösterilmiştir. Monoamin oksidaz inhibitörü olarak iş görebilen quercetin prostatitis hastalığındada ağrının azaltılarak semptomların iyileştirilmesine yönelik etki edebileceği de bilinmektedir.

Quercetinin kimyasal yapısı

Ratlarda yapılan bir farmakokinetik çalışmada quercetin solid lipid nanopartiküller içerisinde oral yoldan verilmesi sonrasında biyoyararlanımının yaklaşık 6 kat arttığı gözlenmiştir.gelecekte quercetinin biyoyararlılığının arttırılması ile muhtemelen quercetin kolon kanserinin kemoprevensiyonunda önde gelen bir bileşik olarak kullanılmaya başlayacaktır. Ancak biyoyararlanımın arttırılması için ek çalışmaların yapılmasına veya bağırsakda absorbsiyonu yüksek olan quercetin türevi olan bileşiklerin sentezlenerek bunların kolon kanseri hücreleri üzerindeki etkilerinin detaylı bir şekilde araşltırılması gerekmektedir.

Kolon kanserinin tedavisi ve kemoprevensiyonu için etkili olabileceği düşünülmekte olan quercetin molekülünün hücresel sinyal iletim yolakları üzerine olan etkileri hakkındaki bilgilerimizin artışı ve biyoyararlanımı yüksek olan quercetin türevlerinin geliştirilmesiyle başta kolon kanseri ve rektum kanseri olmak üzere diğer kanserlerinde tedavisinde yeni bir ajan olarak kullanımı gündeme gelecektir.

Konu ile ilgili diğer yazılarım;

Kolon kanserinde fitokimyasalların önemi

Kolon Kanserinde Yeşil Çayın Etkileri

Kolon Kanserinde Curcumin Nasıl Etki Eder

Kolon Kanserinde Resveratrolün Etkileri