Kolon kanserinin sıklığının azaltılması ve hastalığı ilerlemesinin yavaşlatılması için önemli bir yaklaşım yeşil çay gibi kemoprevensiyon etkisi gösteren bileşikleri içeren bitkisel ürünlerin tüketilmesidir. Kolon kanserleri üzerine de etki gösterdiği belirlenen ve özellikle yeşil çayda fazla miktarda bulunan bir flavanoid olan epikateşin gallate (ECG, epicatechin gallate) kanserin engellenmesi de dahil olmak üzere geniş bir yelpazede biyolojik aktivite sergiler.
Daha önceki yazılarımda da bahsettiğim gibi kolorektal kanserlerin gelişiminde, hücre çoğalması sağ kalımı, farklılaşması, apoptosis, metastaz ve anjiyogenez gibi önemli süreçleri kontrol eden mekanizmaların çeşitli genetik ve moleküler değişiklikler ile kontrolünün kaybedilmesi önem taşımaktadır.
Hücre döngüsünün kontrolü siklin, siklin bağımlı kinaz ve siklin bağımlı kinaz inhibitörleri olarak adlandırılan proteinler aracılığı ile olur. Bu proteinler hücre döngüsünün ilerlemesini ya da baskılanmasını kontrol ederler. Benzer şekilde AKT/PI3K ve JNK ile p38 MAPK’lar gibi bazı sinyal yolakları da hücre çoğalmasını kontrol eden sinyallerin oluşmasını sağlar
Kolorektal kanserler ve diğer kanserlerin çoğunda p53 mutasyonu olduğu bilinmekle birlikte bu durum hatalı sağ kalım ile sonuçlanıp hasar içeren hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalmasına olanak tanır. Kolon kanseri gelişiminin erken aşamalarında etkili olan p53 dğzensizlikleri daha agresif ve kemoterapi dirençli tümör dokusunun oluşumuna yol açar. Hücre döngüsünün durdurulması, hücre senesensi veya apoptoz ile sonuçlanan çok sayıda hücresel stres varlığında p53 merkezi bir rol oynar. P53 aynı zamanda içsel mitokondri apoptotik sinyal iletimini başlatarak programlanmış hücre ölümünün gerçekleşmesini sağlamaktadır.
ECG’nin kolon kanseri hücreleri üzerine olan etkileri
ECG bağırsak kanseri hücrelerinde G0/G1 faz geçişini engellemektedir. ECG’nin kanser hücresi üzerindeki bu etkileri başlıca p21, fosfo-p53 ve p53 proteinlerinin uyarılması aracılığı ile olur. Aynı zamanda ECG hücrelerde siklin D1 ve siklin B1 moleküllerinin baskılanmasını sağlayarak G1 fazına girişi ve S fazına geçişi engeller. Bunun sonucu olarak kolon kanseri hürelerinin çoğalması baskılanmış olur.
ECG kolon kanseri hücrelerinde zamana bağlı olarak apoptozisin uyarılmasını sağlamaktadır. Kaspaz 3 aktivitesi, ekstraselluler düzenlenen kinaz (ERK), p38, ve c-jun amino-terminal kinaz (JNK) gibi MAPK enzimlerinin aktivitesi, p21 ve p53 aktivasyonu ve AKT baskılanmasında zamana bağımlı bir şekilde değişikliklere neden olur. ECG molekülü aynı zamanda p53 protein ve mRNA’sının parçalanmasını da engelleyerek p53 stabilizasyonuna neden olmaktadır. Kolon kanseri hücrelerinde ECG uygulaması sonrasında gerçekleşen apoptozin olabilmesi için JNK ve p38 proteinlerinin varlığı gereklidir. Genel olarak elde edilen bulgular ECG ile uyarılan kolon kanseri hücrelerinin apoptotik ölümleri için p53/p38/JNK kaskadının gerekli olduğunu göstermektedir.
Çeşitli çalışmalarda ECG’nin kolon kanseri hücrelerinin oksidatif potansiyelini değiştirebileceği belirlenmiştir. Hücre döngüsünün durdurulması, hücre büyümesinin engellemesi ve apoptozisin başlatılması gibi önemli etkileri olduğu kolon kanseri hücrelerine ek olarak akciğer, prostat ve baş boyun kanserlerine ait hücrelerde gösterilmiştir.
Tadı benimde dahil olduğum pek çok kişi tarafından hoş bulunulmasa da, yeşil çayın kanser oluşumunu engelleyebileceğini gösteren pek çok çalışma literatürde bulunmaktadır. Bu çalışmalardan elde edilen bulgular doğrultusunda yeşil çayın içerdiği ECG molekülü, kolon kanserinin kemoprevensiyonu için önemli bir kimyasal olarak görülmektedir. İlerleyen dönemlerde yapılacak olan çalışmalar ECG’nin etkilerinin daha net bir şekilde ortaya çıkartacağı gibi ECG’nin daha etkili türevlerinin sentetik olarak laboratuvar ortamında elde edilmesi ve bunların biyolojik sistemlerde test edilmesiyle kolon kanseri ve diğer kanserler için daha verimli kemoprevensiyon ya da kemoterapi ajanları kolon kanserinin tedavisine bizleri bir adım daha yaklaştırmış olacaktır.
Konu ile ilgili Diğer yazılarım
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder